Gratis verzending vanaf 49 euro
Levertijd 1-3 werkdagen
100% Tevredenheidsgarantie
Informatie, Werking, Tekort, Dosering, Bijwerkingen
Plantendelen van de vooral in Zuid-Azië en Afrika wijdverspreide Moringaboom worden al duizenden jaren gebruikt als voedsel en geneesmiddel. Het hoge gehalte aan voedingsstoffen en de bewezen antioxidatieve en ontstekingsremmende werking maken Moringa in Azië, Latijns-Amerika en Afrika tot een belangrijk onderdeel van de voeding en de natuurgeneeskundige behandeling van ziekten. In de afgelopen jaren is Moringa als gezond 'superfood' ook in Europa steeds populairder geworden.
Moringa oleifera is de botanische naam voor de in het Nederlands bekende Meerrettichboom, een extreem snelgroeiende boom uit de familie van de Bennussgewassen (Moringaceae). Andere gangbare namen zijn Paardenrettichboom, Trommelstokboom, Behenboom, Behennussboom en Klaringsmiddelboom. Vanwege de veelzijdige toepassingen als voedsel en geneesmiddel wordt hij ook wel de Wonderboom genoemd.
Het oorsprongsgebied van de Moringaboom is de zuidelijke Himalaya-regio in het noorden van India. De boom heeft echter een snelle verspreiding gekend en groeit tegenwoordig in veel tropische en subtropische gebieden – onder andere in Sri Lanka, in de Arabische wereld en in Zuidoost-Azië. In Zuid-India, Oost-Afrika en in enkele Zuid-Amerikaanse landen wordt de teelt van Moringa oleifera doelgericht uitgevoerd en deels ook door investeerders ondersteund.
De aanplant en teelt van Moringabomen is eenvoudig en biedt talrijke voordelen: Naast de zeer snelle groei – Moringabomen bereiken al in het eerste jaar een hoogte van tot 8 m – behoren hun uitzonderlijke droogteresistentie en het hoge gehalte aan voedingsstoffen, die in de verschillende plantendelen aanwezig zijn, daartoe. Bijna alle delen van de boom worden al lange tijd gebruikt voor voedings-, preventie- of genezingsdoeleinden en worden ook vandaag de dag nog steeds daarvoor ingezet.
Vanuit voedingswetenschappelijk perspectief is de Moringa oleifera vanwege zijn hoge gehalte aan eiwitten, vitamines en mineralen een zeer goede voedingsbron. In combinatie met zijn snelle groei, de eenvoudige teelt en de snel beschikbare oogst, vormt het bovendien een interessante alternatieve oplossing voor het waarborgen van de voedselvoorziening in ontwikkelings- en opkomende landen.
Het gebruik als geneeskrachtige plant heeft zijn oorsprong in de ayurvedische geneeskunde, de traditionele Indiase geneeskunde. Schors, wortels, bladeren, zaden, bloemen en vruchten werden voornamelijk verwerkt tot sappen, theeën en oliën en voor de meest uiteenlopende indicaties toegepast. Farmaceutische bereidingen van de bladeren van de Moringaboom zouden zijn gebruikt ter preventie van meer dan 300 ziekten.
Vandaag wordt de antioxidatieve en ontstekingsremmende werking van bepaalde bestanddelen van de moringaboom als grotendeels aangetoond beschouwd, hoewel de exacte werkmechanismen nog niet voldoende zijn onderzocht. Voor de meeste werkbeloven uit de traditionele geneeskunde ontbreken momenteel helaas ook valide bewijzen. Het gebruik in gebruikelijke hoeveelheden als voedsel wordt als onbedenkelijk beschouwd, aangezien de plant en de meeste van haar bestanddelen in principe als niet-giftig worden geclassificeerd.
Het gebruik als voedingssupplement of voor geneeskundige doeleinden in de vorm van thee, oliën, capsules en als poeder is tegenwoordig vooral gebruikelijk bij ondervoeding, ter remming van ontstekingsprocessen en als antioxidant. Mensen die veganistisch eten of veel sporten, profiteren van de snelle en gemakkelijke beschikbaarheid van de aanwezige voedingsstoffen wanneer zij bereidingen met Moringa-componenten gebruiken.
Wanneer preparaten van Moringa oleifera als voedingssupplementen worden ingenomen, moeten de doseringsinstructies echter nauwkeurig worden opgevolgd. Er zijn aanwijzingen dat een te hoge inname van bepaalde bereidingen kan leiden tot genotoxische (schadelijk voor het erfelijk materiaal) effecten.
De Moringaboom bereikt al in het eerste jaar van groei een hoogte van tot 8 m en een breedte van 25 tot 60 cm. Ook in latere groeifases overschrijdt de hoogte zelden 10 tot 12 m. Zijn groei is recht, het uiterlijk is eerder sierlijk. Van een afstand lijkt hij vooral tijdens de bloeiperiode op peulvruchtsoorten, maar aan de vruchten is hij gemakkelijk te identificeren.
De stam van de Moringaboom is meestal krom en vertakt zich al dicht bij de grond. De schors is glad en donkergrijs, soms met een geelachtige tint. Takken en scheuten zijn kort en fijn behaard. De boomkroon spreidt zich wijd uit in een parasolvorm. Het hout van de Moringabomen is zacht, de stam is gewoonlijk diep geworteld.
De bladeren van de Moringa oleifera hebben een kenmerkende, paarse of vaker drievoudige veervorm. Ze bereiken een lengte van tot 45 cm en zijn afwisselend en spiraalvormig gerangschikt. Ze vertonen ook een fijne beharing, zijn aan de bovenkant groen en aan de onderkant bleker, met een duidelijk zichtbare roodachtige middennerf.
Blüten produceert de Moringaboom twee keer per jaar, in klimatologisch geschikte gebieden het hele jaar door. Ze zijn tweehuizig, ongeveer 2 tot 3 cm groot en hebben elk 5 korte kelkbladen, bloemblaadjes, vruchtbare meeldraden en staminodia (bladorganen). De vruchten van de boom zijn 20 tot 50 cm lange, driehoekige peulen, die 9 lengteribben hebben. Ze zijn aanvankelijk donkergroen en krijgen dan een bruinachtige kleur. Bij volledige rijpheid splijten ze open en geven ze tot 26 olieachtige zaden af.
Moringazaden hebben een diameter van ongeveer 1 cm. Ze zijn donkerbruin, rond en hebben 3 witte of geelachtige vleugels die hun verspreiding door de wind vergemakkelijken. Gemiddeld produceren Moringabomen ongeveer 12 jaar lang bruikbare zaden. De totale levensduur van de boom bedraagt slechts ongeveer 20 jaar, wat echter wordt gecompenseerd door de hoge voortplantingsgraad en de snelle groei.
Naast het gebruik als geneeskrachtige plant en voedsel, dat al lange tijd bekend is, is er een andere belangrijke toepassingsmogelijkheid voor de ingrediënten van de Moringaboom, die pas recent is ontdekt: Moringazaden werken als natuurlijke coagulanten (stoffen die eiwitten binden) en kunnen daardoor worden gebruikt voor waterzuivering.
Een studie uit 2014 komt tot de conclusie dat door het gebruik van een wateroplosbaar extract van moringazaden in een suspensie bijna 100% van de in vervuild water aanwezige bacteriën en andere microbiele verontreinigingen kunnen worden verwijderd. Een vergelijkbaar resultaat werd gevonden in een Canadese studie uit 2016.
Vruchten, bladeren en zaden van de Moringa oleifera hebben een bijzonder gunstig voedingsprofiel. Ze bevatten - afhankelijk van de verwerkingswijze in verschillende concentraties - een verscheidenheid aan belangrijke mineralen, vitamines en aminozuren die essentieel zijn voor een evenwichtige voeding. De voordelige samenstelling van zijn ingrediënten maakt het, in combinatie met zijn snelle groei, vooral in landen waar tijdelijk voedseltekorten heersen, tot een belangrijke voedingsbron.
Wanneer men de ingrediënten van componenten van Moringa oleifera iets nauwkeuriger bekijkt, valt vooral het hoge gehalte aan aminozuren op. In het menselijk lichaam zijn deze nodig om daaruit eiwitten te produceren. Sommige aminozuren zijn essentieel voor de mens – dit betekent dat het lichaam ze niet kan aanmaken uit andere stoffen door ombouwprocessen.
Bladeren en zaden van de Moringa oleifera bevatten alle essentiële aminozuren die nodig zijn voor de mens, evenals enkele andere die ook nodig zijn voor de opbouw van eiwitten. Dit gunstige aminozuurprofiel is ook een reden waarom extracten van de boom in de vorm van shakes zo populair zijn bij sporters - ze bieden een snel beschikbare energie- en eiwitbron.
De aangetoonde antioxidatieve werking van bereidingen van Moringa oleifera is een van de andere redenen waarom de plant vooral in de natuurgeneeskunde zo'n grote betekenis heeft. Antioxidanten zijn stoffen die in staat zijn om in het lichaam zogenaamde 'vrije radicalen' – dat zijn stoffen die door hun hoge reactiviteit met zuurstof celbeschadiging veroorzaken – te neutraliseren.
Schließlich bevatten verse bestanddelen van de moringaboom een hoog percentage aan mineralen en vitamines, die qua werking gunstige, meervoudig onverzadigde omega-3- en omega-6-vetzuren en andere belangrijke vitalstoffen bevatten. Bij vergelijkingen van de vitalstofinhoud van de moringaboom met die van andere planten is echter altijd voorzichtigheid geboden: verse bestanddelen mogen niet zomaar met extracten (poeders) worden vergeleken.
De volgende gegevens hebben daarom altijd betrekking op respectievelijk 100 g van de inhoudsstof van de bladeren of de vruchten (peulen) van de Moringaboom.
Gemiddelde mineraleninhoud van de peulen van Moringa oleifera:
Gemiddelde mineraleninhoud van de Moringa bladeren:
De totale eiwitinhoud in de peulen van de Moringaboom bedraagt ongeveer 2,1 g per 100 g, in de bladeren ongeveer 9,4 g per 100 g. De onderstaande gegevens hebben betrekking op het aandeel essentiële aminozuren per 100 g verse bladeren. In Europa zijn Moringabladeren echter bijna uitsluitend in gedroogde vorm verkrijgbaar. Hierbij is het belangrijk op te merken dat het aandeel aminozuren in deze producten aanzienlijk kan variëren.
Gemiddelde aminozuurgehalte van verse Moringa bladeren:
Onder de antioxidanten vallen verschillende werkstoffen – meestal laagmoleculaire groepen of enzymen – die gemeen hebben dat ze het organisme beschermen tegen oxidatieve stress. Vaak gaat het om vitamines, sporenelementen of secundaire plantaardige stoffen.
Antioxidanten die in de verschillende bestanddelen van de Moringa oleifera voorkomen, zijn onder andere ascorbinezuur (vitamine C), riboflavine (vitamine B2) en niacine (vitamine B3).
Gemiddelde ingrediënten per 100 g bladeren/peulen:
Vitamines hebben naast hun antioxidatieve werking nog andere levensbelangrijke functies in het menselijk lichaam te vervullen, maar kunnen door het lichaam niet uit andere stoffen worden gesynthetiseerd. Ze moeten daarom, net als essentiële aminozuren, via de voeding worden aangeleverd.
Vruchten en bladeren van de Moringa oleifera kunnen vanwege hun ingrediënten in principe zorgen voor een goede aanvoer van veel belangrijke vitamines. Ook hier geldt echter: Het aandeel van de aanwezige vitalstoffen is in de verschillende plantendelen niet gelijk hoog en kan niet eenvoudig worden toegepast op andere producten van Moringa oleifera-deelcomponenten.
Vitaminen in Moringa Bladeren:
Vitamininhoud in vruchten van de Moringa oleifera:
Het toepassingsgebied van componenten van Moringa oleifera in de natuurgeneeskunde en verschillende traditionele medische scholen is zeer groot. Evenzeer omvangrijk zijn de beloften die vaak worden gedaan voor bereidingen van Moringa oleifera. De termen 'wonderboom' en 'superfood' worden dan ook graag gebruikt om de beloofde effecten te onderstrepen.
Bestanddelen van de Moringaboom worden zowel gebruikt voor de behandeling van ziekten als voor het verbeteren van de voeding in de landen van de driehoek als hoopvolle kandidaten voor kosteneffectieve en effectieve toepassingen. Als mogelijke behandelingsoptie, eventueel ook als aanvulling op evidence-based medische behandelingen, zijn preparaten van Moringa-bestanddelen echter grotendeels nog niet voldoende onderzocht.
Deze gebrekkige studies leiden ertoe dat veel beloften voor medische toepassingen gebaseerd zijn op moeilijk te verifiëren ervaringen uit de natuurgeneeskunde of op anekdotische individuele ervaringen. De antioxidatieve en anti-inflammatoire (ontstekingsremmende) werking van bepaalde werkstoffen van de Moringa oleifera wordt als bewezen beschouwd.
Er wordt onder andere gezegd dat het positieve effecten heeft op de stofwisseling bij diabetes mellitus, evenals bloeddruk- en cholesterolverlagende, immunomodulerende, pijnstillende, weefselbeschermende, neuroprotectieve en maagzuurremmende effecten. Onbetwistbaar is dat de verschillende ingrediënten van de Moringa oleifera een breed fysiologisch en farmacologisch werkingsspectrum vertonen, dat voor een gerichte therapeutische toepassing grotendeels nog nader onderzocht moet worden.
Een sterk beperkte voedselinname en/of het volgen van een zeer eenzijdig dieet met als doel gewichtsverlies kan ook leiden tot enkele ongewenste effecten. Dit omvat vooral een tekort aan belangrijke voedingsstoffen als gevolg van de verminderde voedselinname.
Extracten en poeders van bestanddelen van de Moringa oleifera vertonen - vergelijkbaar met de verse peulen of bladeren en afhankelijk van de productiemethode - een zeer gunstig voedingsprofiel. Om deze reden worden ze ook gebruikt voor de behandeling van ondervoeding. Deze aangetoonde verscheidenheid aan biologisch actieve stoffen kan echter een eenzijdige of onvoldoende voeding niet volledig compenseren. Dergelijke bereidingen zouden daarom alleen als aanvulling op een zo evenwichtig mogelijke voeding in overweging moeten worden genomen.
Er zijn tot nu toe geen bewijzen dat werkstoffen uit de bestanddelen van Moringa oleifera directe invloed hebben op stofwisselingsprocessen die leiden tot een versnelde gewichtsafname. Dergelijke beloften van fabrikanten van deze preparaten moeten daarom in het algemeen met scepsis worden benaderd.
Wie iemand niet alleen om esthetische, maar ook om gezondheidsredenen gewicht wil verliezen of zou moeten, kan mogelijk profiteren van andere werkingen van de Moringa-preparaten. Overgewicht wordt vaak geassocieerd met het zogenaamde 'metabool syndroom', dat gekenmerkt wordt door 4 factoren: obesitas, hoge bloeddruk, hypercholesterolemie en verstoorde glucosetolerantie of insulineresistentie.
De laatste 3 factoren behoren tot die symptomen waarvoor positieve effecten door de gerichte inname van ingrediënten van Moringa oleifera ten minste zijn onderzocht - hoewel dit soms nog niet met heel duidelijke resultaten is gebeurd. Het blijft dus afwachten of de veronderstelde effecten in dit verband in verdere studies kunnen worden bevestigd.
De peulen en bladeren van de Moringaboom worden al lange tijd als voedsel gebruikt. Ondanks de markante scherpe, doordringende smaak, die een beetje aan mierikswortel doet denken (vandaar ook de naam mierikswortelboom), is hij in grote delen van Afrika, India en Zuid-Azië zeer populair. De kenmerkende 'drumsticks' komen in de meest uiteenlopende maaltijden voor - als soepingrediënt, gebakken, in stoofschotels en als snacks en curry's.
Naast hun culinaire betekenis leveren de vruchten en bladeren van de moringaboom vooral een belangrijke bijdrage in de strijd tegen ondervoeding in de landen van de Derde Wereld. De snelle groei van de boom, de veilige oogst zelfs onder ongunstige klimatologische omstandigheden zoals langere droogteperiodes en de goede voedingsbalans maken hem tot een geschikte kandidaat in de strijd tegen voedseltekorten en nutriëntentekorten.
Bij deze snelle groei zou een stof betrokken kunnen zijn die de laatste tijd de interesse van de voedingsmiddelenindustrie heeft gewekt: zeatine, een zogenaamde cytokine die betrokken is bij veel plantenceldelings- en groeiprocessen. In de landbouw wordt het inmiddels gebruikt om de groei en opbrengsten van planten te verhogen.
Ernährungswetenschappelijke studies tonen aan dat vooral borstvoeding gevende vrouwen en kinderen kunnen profiteren van de inname van Moringa-werkstoffen. Bij borstvoeding gevende moeders die aanvullend met Moringa oleifera werden voorzien, nam de hoeveelheid moedermelk significant toe. De baby's vertoonden gemiddeld een hoger gewicht dan zuigelingen die niet aanvullend met Moringa werden voorzien.
Mangelernährung is vaak ook een probleem voor patiënten die door ernstige ziekten en langdurige ziekenhuisopnames verzwakt zijn. Of voor deze groep mensen de toediening van extracten van Moringa oleifera een voordeel zou kunnen opleveren, is echter nog niet voldoende onderzocht.
Als beste voedingsbron wordt in de voedingswetenschap altijd een combinatie van verse, onbewerkte voedingsmiddelen beschouwd. De reden hiervoor is eenvoudig: Veel in voedingsmiddelen aanwezige stoffen ontwikkelen hun fysiologische werking pas wanneer ze samen met andere stoffen worden opgenomen. Om deze reden zou de inname van bepaalde voedingsstoffen ter compensatie van tekorten altijd alleen in overleg met een arts moeten plaatsvinden.
Voorzichtigheid is ook geboden bij het vergelijken van ingrediënten van industrieel verwerkte Moringa-preparaten, die niet op de juiste manier plaatsvinden. Vaak worden bepaalde hoeveelheden voedingsstoffen van het poederproduct vergeleken met verse voedingsmiddelen. Dergelijke vergelijkingen zijn misleidend, omdat de hoeveelheden voedingsstoffen in de verse vruchten of groenten door het aanwezige watergehalte natuurlijk lager lijken.
Problematisch zijn ook vergelijkingen met voedingsmiddelen die als bijzonder gezond of rijk aan voedingsstoffen worden beschouwd - vaak gaat het hierbij slechts om gangbare voedingsmythen. Als misschien wel het bekendste voorbeeld kan de vermeende extreem hoge ijzerinhoud van spinazie worden genoemd, die het gevolg bleek te zijn van een fout in een voedingswetenschappelijke berekening.
Toch wordt het ijzergehalte van spinazie steeds weer vergeleken met dat van Moringa oleifera. In feite bevat Moringa goed een derde meer ijzer dan spinazie - maar dat is geen hoeveelheid die in vergelijking met andere groentesoorten bijzonder hoog zou zijn.
Het gehele voedingsprofiel van de Moringa oleifera is ondanks zulke misleidende vergelijkingen echter zeker positief te waarderen. Het valt niet te ontkennen dat preparaten uit bestanddelen van Moringa bij zinvol gebruik een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het verhelpen van ondervoeding en het bevorderen van de gezondheid.
Diabetes mellitus ('suikerziekte') is een aandoening die wereldwijd steeds meer mensen treft en bij onvoldoende behandeling verantwoordelijk is voor een verscheidenheid aan ernstige complicaties. Naast de veel zeldzamere, genetisch bepaalde vorm van diabetes (ook wel diabetes type I of juveniele diabetes genoemd), is het vooral de zogenaamde diabetes type II, de zogenaamde ouderdomsdiabetes, die zich endemisch verspreidt. Het is grotendeels te wijten aan een ongezonde levensstijl.
De benaming 'ouderdomsdiabetes' is eigenlijk misleidend, omdat steeds meer jonge tot zeer jonge mensen door deze vorm van diabetes worden getroffen. De toename van nieuwe gevallen in de jeugd lijkt voornamelijk verband te houden met een veranderde levensstijl, die geassocieerd wordt met weinig beweging, de consumptie van grote hoeveelheden denatureerde voedingsmiddelen en vroegtijdig overgewicht.
Voor de preventie en behandeling van diabetes mellitus type II zijn er verschillende concepten beschikbaar. Naast gerichte gewichtsafname, dieet, beweging en verandering van de levensstijl is het in veel gevallen noodzakelijk om een normalisatie van de bloedsuikerspiegel met medicijnen te bereiken.
Er zijn veel natuurgeneeskundige behandelingsmethoden voor diabetes of diabetesgerelateerde complicaties. Voor de meeste daarvan zijn er echter weinig wetenschappelijke bewijzen die hun therapeutische effectiviteit bevestigen. Dit geldt ook voor voedingssupplementen op basis van werkstoffen van Moringa oleifera, die voor dit doel worden gepromoot.
Studien die een bloedsuiker verlagende werking van Moringa-preparaten suggereren, baseren hun gegevens bijna uitsluitend op dierproeven en hebben daardoor een beperkte zeggingskracht. De weinige klinische studies die over deze kwestie beschikbaar zijn, hebben gemeen dat hun zeggingskracht door het lage aantal deelnemers niet erg groot is.
Ook vanwege het ontbreken van bewijs hebben moringaproducten tot nu toe geen goedkeuring als geneesmiddel gekregen - alleen om deze reden is een mogelijke therapeutische toepassing bij diabetes twijfelachtig, vooral omdat er veel beproefde therapieën beschikbaar zijn.
Van de aangetoonde antioxidatieve werking van de Moringaboom en zijn bestanddelen zouden ook diabetici kunnen profiteren. Veel gevolgschade van de aandoening hangt namelijk samen met celbeschadigingen door oxidatieve stress, veroorzaakt door ontstekingen die ook een gevolg van de aandoening zijn.
Arteriële hypertensie (hoge bloeddruk) is een van de meest voorkomende ziekten in de geïndustrialiseerde wereld. Risicofactoren zijn naast een genetische aanleg vooral roken, overgewicht, gebrek aan beweging, stress en een hoge inname van zout en alcohol. De kans om aan hoge bloeddruk te lijden, neemt duidelijk toe met de leeftijd.
Oorzaken van hoge bloeddruk zijn er veel. De zogenaamde essentiële hypertensie, waarvan 85 % van de patiënten met hoge bloeddruk last heeft, heeft echter geen herkenbare oorzaak. Secundaire hypertensies ontstaan daarentegen als gevolg van een onderliggende aandoening, bijvoorbeeld bij beperking van de nierfunctie, bij endocriene stoornissen, vaatziekten, tumoren of chronische pijn.
De WHO definieert hoge bloeddruk als een blijvende, situatie-onafhankelijke bloeddruk die systolisch boven de 140 mmHg en diastolisch boven de 90 mmHg ligt. Ze deelt arteriële hypertensie in 3 stadia in: Bij graad I zijn er geen orgaanschade, graad II is al geassocieerd met eindorgaanbeschadiging (bijvoorbeeld vaatplaque) en bij graad III zijn er cardiovasculaire complicaties zoals angina pectoris, hartinfarct of vergelijkbaar.
Voor de behandeling van arteriële hypertensie zijn er verschillende therapieopties beschikbaar. De belangrijkste optie is om risicofactoren zoveel mogelijk uit te schakelen, zoals bijvoorbeeld stoppen met roken, de zoutinname te verminderen, meer te bewegen en het lichaamsgewicht te verlagen. Als deze maatregelen niet voldoende zijn, moet de bloeddruk medicamenteus verlaagd worden om vervolgschade te voorkomen.
Moringa oleifera wordt in de traditionele geneeskunde van veel landen ook gebruikt voor het verlagen van de bloeddruk en ter preventie van hart- en vaatziekten. Tot nu toe is een bloeddrukverlagend effect van Moringa oleifera echter alleen in dierstudies aangetoond. Klinische studies die dit effect bij mensen bevestigen, bestaan nog niet.
Onder een anemie (bloedarmoede) verstaat men ofwel een te laag percentage rode bloedcellen (erytrocyten) in het bloedvolume of een verminderd hemoglobinegehalte van het bloed. Hemoglobine is een ijzerrijk, zuurstofbindend eiwit dat verantwoordelijk is voor de rode kleur van de erytrocyten en het zuurstoftransport in het bloed.
De symptomen van anemie zijn meestal onspecifiek en kunnen zich uiten als concentratieverlies, neiging tot kou, verhoogde vermoeidheid, hoofdpijn of als een algemeen gevoel van zwakte. De oorzaken zijn divers. Naast immuundefecten, bloedingen, verschillende chronische aandoeningen, enzymdefecten en infecties met parasieten is bloedarmoede vaak het gevolg van ondervoeding.
Een van de meest voorkomende oorzaken van anemie is een ijzertekort, iets minder vaak zijn ook een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur verantwoordelijk voor de aandoening. Anemieën die ontstaan door een dergelijk tekort aan voedingsstoffen zijn eenvoudig en goed te behandelen door de ontbrekende stoffen aan te vullen.
Substratmangelanämieën zijn vaak het gevolg van chronische ondervoeding. Vooral kinderen en zwangere vrouwen zijn sterk getroffen, omdat zij een hogere behoefte aan bepaalde voedingsstoffen hebben. In landen waar er geen voldoende voedselzekerheid en -beschikbaarheid is, dragen maaltijden en bereidingen van ingrediënten van de Moringa oleifera bij aan de voedselzekerheid.
Ook al ontbreekt het nog aan voldoende wetenschappelijke onderbouwing van de gegevens over de positieve effecten van Moringa oleifera-componenten op de bestrijding van ondervoeding, is het hoogwaardige voedingsprofiel van de plant voedingswetenschappelijk onbetwist. Tot de aangetoonde bestanddelen behoren ijzer en foliumzuur. Het ligt daarom voor de hand dat door een voldoende inname van Moringa oleifera tekortkomingen in anemie, veroorzaakt door deze twee belangrijke voedingsstoffen, voorkomen of verminderd zouden kunnen worden.
Als ontsteking (Inflammatio) wordt in de geneeskunde een proces aangeduid dat als een lokale of systemische reactie op een interne of externe prikkel plaatsvindt. Het is een eerste afweerreactie van het lichaam en heeft als doel mogelijke schade door deze prikkel te voorkomen. Deze afweerprocessen worden gemedieerd door cytokinen – eiwitten die signalen tussen cellen overdragen.
In de volgende fase vormt het menselijk lichaam meer leukocyten (witte bloedcellen) en zogenaamde acute-fase-eiwitten, die dienen voor de afweer. Een acute ontsteking is te herkennen aan de 5 klassieke ontstekingsverschijnselen: roodheid, zwelling, pijn, verhoging van de temperatuur en functieverlies. Deze wordt in eerste instantie symptomatisch behandeld – doorgaans met pijnstillende en ontstekingsremmende medicijnen.
Ontstekingen kunnen overal in het lichaam optreden. Ze kunnen een chronische ontwikkeling doormaken als de uitlokkende prikkel niet door de natuurlijke afweer van het lichaam of een medische interventie wordt verwijderd. Chronische ontstekingen verlopen vaak langere tijd onopgemerkt, omdat de klassieke symptomen ontbreken – dit maakt ze echter des te gevaarlijker.
De oorzaak is vaak een verzwakt immuunsysteem dat niet in staat is om een acute infectie volledig te bestrijden. Men spreekt dan van een secundaire chronische ontsteking. Wordt deze niet tijdig herkend, dan kan dit mogelijk ernstige gevolgen hebben: Veelvoorkomende secundaire chronische ontstekingen zijn bijvoorbeeld parodontitis (tandvleesontsteking), tonsillitis (amandelontsteking) of bronchitis (ontsteking van de bronchiale slijmvliezen).
Traditionele medische toepassingen van Moringa oleifera-extracten, theeën, oliën en gemalen bladeren of zaden worden al lange tijd tegen ontstekingen gebruikt. Ook hier zijn de werkmechanismen grotendeels onduidelijk en klinische studies die de werking op het menselijk lichaam aantonen, ontbreken grotendeels. Onderzoeken naar de diverse bioactieve componenten van Moringa oleifera laten echter de conclusie toe dat er sprake is van een ontstekingsremmende en antioxidatieve werking.
Door ontstekingsprocessen ontstaan in het lichaam zogenaamde vrije radicalen - zeer reactieve verbindingen die leiden tot celbeschadiging. De antioxidatieve werkstoffen van Moringa oleifera zijn in staat om deze vrije radicalen te neutraliseren en schade aan weefsels en organen daardoor te minimaliseren.
Substanties die aantoonbaar ontstekingsremmend en/of antioxidatief werken en in verschillende onderdelen van de Moringa-plant aanwezig zijn, zijn onder andere:
Ten slotte heeft ook de groene bladkleurstof chlorofyl een antioxidatieve werking. Chlorofyl is in hoge concentratie aanwezig in de verse bladeren van de moringaboom.
Aandoeningen van de luchtwegen kunnen ofwel de bovenste luchtwegen (neus, mond en keel), de onderste luchtwegen (luchtpijp, bronchiën, longblaasjes) of het borstvlies, bestaande uit longvlies en ribvlies, aantasten. De oorzaken van luchtwegaandoeningen zijn divers, maar vaak ligt er een ontstekingsproces ten grondslag aan het gebeuren. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de klassieke luchtwegaandoeningen astma bronchiale of een acute bronchitis.
Bij astma bronchiale treden er aanvallen van ontstekingen en een overreactie op prikkels op. Kortademigheid, piepend ademhalen, hoesten en ademnood zijn typische symptomen. Getroffen kinderen worden meestal al in de eerste levensjaren ziek. Als triggers komen omgevingsfactoren, stress, maar ook allergieën in aanmerking. De behandeling gebeurt meestal met inhalatoren of astmasprays.
De acute bronchitis is daarentegen meestal van korte duur, vaak veroorzaakt door virale infecties en minder vaak door bacteriën of schimmels. Door de infectie worden de bronchiale slijmvliezen beschadigd, waardoor hun trilhaartjes slijm en ziekteverwekkers niet meer zo gemakkelijk kunnen afvoeren. Dit leidt tot de hardnekkige en vaak pijnlijke hoestprikkel. De behandeling gebeurt meestal met slijmoplossende middelen.
Bereidingen van Moringa oleifera worden in de traditionele Indiase geneeskunde onder andere gebruikt voor de behandeling van aandoeningen van de bovenste luchtwegen bij kinderen, waarbij de werking enerzijds wordt toegeschreven aan de antipyretische (koortsverlagende) eigenschappen van de Moringa-componenten, en anderzijds aan een directe positieve invloed op de longfunctie.
De werking van de Moringa-preparaten lijkt hier op vergelijkbare principes gebaseerd te zijn als die van efedrine, dat de bronchiën verwijdt. Dit wordt onderbouwd door de structurele gelijkenis van het alkaloïde moringin, dat voorkomt in Moringa oleifera, met efedrine.
De antiasthmatische eigenschappen die in een Indiase klinische studie uit 2008 zijn onderzocht, wijzen op een anticholinerge en anti-inflammatoire werking in de luchtwegen.
In- en doorslaapstoornissen komen vooral voor bij grote professionele of persoonlijke belasting en aanhoudende stress. Als ze langere tijd aanhouden, kunnen ze ernstige gevolgen voor de gezondheid hebben. Langdurige slaapproblemen dienen daarom medisch onderzocht te worden.
Bereidingen van Moringa oleifera worden ook - vooral als thee - aangeprezen voor ontspanning en het bevorderen van de slaap. Of deze ontspannende werking daadwerkelijk bestaat en waar deze op gebaseerd zou zijn, is echter nog volledig onduidelijk. Wanneer Moringa-thee wordt gebruikt voor de behandeling van slaapproblemen, zou dit slechts voor een beperkte periode moeten gebeuren en bij aanhoudende klachten moet naar een alternatief worden gezocht.
Er zijn enkele aanwijzingen dat de inname van werkstoffen van Moringa oleifera een beschermend effect kan hebben tegen schade aan de lever door toxische stoffen. Verder lijkt het ook geschikt om bepaalde leverbeschadigingen in een vroeg stadium ongedaan te maken. Ook hiervoor zijn er echter nog geen klinische studies die deze veronderstelde effecten in het menselijk lichaam bevestigen.
Moringa oleifera is onderzocht vanwege zijn hoge antioxidatieve potentieel en zijn gunstige werkstoffenprofiel, met het oog op een mogelijke interactie met de stofwisseling van kankercellen. Het betreft onderzoeken in vitro, dus in celcultuur en niet bij mensen.
Krebs cellen uit de alvleesklier toonden een verminderde levensduur onder invloed van een extract van Moringa oleifera-bladeren. Dit wordt toegeschreven aan een interactie met verschillende signaalmoleculen die een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling en verspreiding van kanker.
Vergelijkbare effecten met verschillende moleculaire interacties werden in vitro waargenomen op melanoomcellen, die de veroorzakers van huidkanker zijn, op kankercellen van de baarmoederhals en op cellen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van darmkanker.
Of immunomodulerende ingrediënten van Moringa oleifera in de toekomst een bijdrage kunnen leveren aan de behandeling van kankeraandoeningen, moet nog worden afgewacht.
Voor producten die werkstoffen van Moringa oleifera bevatten, is er in Europa geen goedkeuring als geneesmiddel. Ze worden daarom uitsluitend aangeboden als voedingssupplement of in verse vorm - dit komt echter vanwege de beperkte beschikbaarheid vrij zeldzaam voor - als voedsel.
Als voedingssupplement zijn Moringa oleifera-preparaten in de gebruikelijke vormen verkrijgbaar. Het aandeel aan ingrediënten kan daarbij sterk variëren. Wanneer Moringa oleifera voor een specifiek doel wordt ingenomen, moeten de gegevens over de voedingswaarde, de aanbevolen dagelijkse dosis en andere ingrediënten absoluut in acht worden genomen.
Moringapoeder kan worden ingenomen als shake of smoothie, of gebruikt worden voor koken en bakken. Het voordeel ligt in de goede doseerbaarheid en de duidelijke informatie over de ingrediënten.
Voor de bereiding van Moringa-thee kunnen zowel de gedroogde bladeren als kant-en-klare theeën en theemengsels worden gebruikt. Een nadeel van deze innamevorm is de slechte doseerbaarheid en de onduidelijkheid over de aanwezige ingrediënten.
Moringa-olie heeft een gunstig vetzuurprofiel en werd naast het gebruik als voedsel ook industrieel toegepast, bijvoorbeeld als smeermiddel in horloges. Het staat ook bekend als behenolie en wordt gewonnen uit de zaden van de boom. Tegenwoordig wordt het voornamelijk gebruikt als eetolie, bijvoorbeeld op salades.
Moringakapsules hebben de voordelen van goede doseerbaarheid en eenvoudige inname. De ingrediënten moeten ook duidelijk worden vermeld.
Uit studies naar het gebruik van Moringa oleifera-ingrediënten tegen voedingsstoffen tekort en ter aanvulling van de voeding is bekend dat zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en hun baby's hier bijzonder van profiteren. Voor andere groepen zijn er geen specifieke bevindingen. Het lijkt echter logisch dat het innemen van Moringa-preparaten bij onvoldoende voedselinname een aanvulling kan bieden met enkele belangrijke voedingsstoffen.
Bij zwangere en borstvoeding gevende vrouwen werd een toename van de aanmaak van moedermelk en een verbetering van de algemene voedingsstatus waargenomen.
Kinderen en oudere mensen nemen om verschillende redenen vaak niet voldoende noodzakelijke voedingsstoffen tot zich, hoewel ze in principe een iets hogere behoefte hebben. Moringa-supplementen kunnen in tijden van onvoldoende inname een aanvulling bieden. Vooral in de vorm van smoothies of shakes, die gemakkelijk te consumeren zijn, bieden ze hier een voordeel.
Ook sporters hebben een fundamenteel hogere behoefte aan bepaalde mineralen en eiwitten. Dit komt enerzijds doordat ze door het zweten meer mineralen verliezen, en anderzijds door het feit dat voor een effectieve spieropbouw een goede voorziening met hoogwaardige eiwitten noodzakelijk is.
Mensen die vegan eten, moeten er speciaal op letten voldoende hoeveelheden van bepaalde voedingsstoffen binnen te krijgen. Onder andere een adequate eiwitinname is daarbij van belang. Het innemen van Moringa oleifera-supplementen kan daarbij nuttig zijn.
Algemene doseringsaanbevelingen kunnen niet worden gegeven, omdat de ingrediënten van de verschillende producten aanzienlijk kunnen verschillen, gestandaardiseerde bereidingen niet bestaan en er bovendien geen duidelijke indicaties zijn voor een behandeling met Moringa oleifera.
Wanneer de beslissing wordt genomen om een Moringa-preparaat in te nemen, is het daarom des te belangrijker om bij de productkeuze op betrouwbare fabrikanten en importeurs te letten en indien nodig de kwaliteit en ingrediënten van het product te laten controleren.
Voor voedingssupplementen die in de Europese Unie worden verkocht, zijn exacte hoeveelheden van de ingrediënten van het product wettelijk verplicht. De maximale dagelijkse dosis die op het betreffende product is aangegeven, mag niet worden overschreden.
In studies that have been conducted on humans so far, either 500 mg of the leaf extract or 3 mg of seeds were used. No negative effects were observed at these dosages.
Mogelijke bijwerkingen en interacties van Moringa oleifera zijn bij mensen nog niet voldoende onderzocht. Bij inname van de aanbevolen hoeveelheden zijn er echter geen ongewenste effecten bekend.
Toxische effecten werden in dierproeven pas waargenomen bij inname van een drie- tot viermaal hogere hoeveelheid dan de aanbevolen maximale dosis. Om deze reden wordt aangenomen dat doseringen op dit niveau genotoxisch kunnen zijn, terwijl veel hogere doses ook tot orgaanschade kunnen leiden. Uit resultaten van dierstudies kan echter geenszins worden geconcludeerd dat er een mogelijke identieke werking in het menselijke organisme is.
Aanbevolen producten