Gratis verzending vanaf 49 euro
Levertijd 1-3 werkdagen
100% Tevredenheidsgarantie
Informatie, Werking, Tekort, Dosering, Bijwerkingen
Planten delen van de Ginkgo Biloba worden in Oost-Azië al lange tijd genoten als thee en snacks, evenals als geneesmiddel tegen veel verschillende klachten. Gestandaardiseerde Ginkgo Biloba-extracten uit gecontroleerde productie vormen vandaag de dag ook in Europa een erkende en bijwerkingenarme aanvulling of alternatief voor klassieke behandelingsmethoden. Ze worden onder andere gebruikt voor het verbeteren van de geheugenfunctie, de behandeling van doorbloedingstoornissen en de preventie en therapie van migraineaanvallen.
De Ginkgo (botanische naam: Ginkgo Biloba, alternatieve spelling: Ginko) is een boomsoort die afkomstig is uit China en behoort tot de klasse van de Ginkgoopsida binnen de zaadplanten. Het is de enige huidige soort van de Ginkgofamilie. Alle andere vertegenwoordigers van deze plantengroep zijn uitgestorven, maar er zijn talrijke fossiele vondsten die de gemeenschappelijke oorsprong documenteren.
De Ginkgo, die vandaag de dag wereldwijd - meestal als sierboom - wordt geplant, vormde voor biologen lange tijd een classificatieprobleem vanwege zijn uniekheid en neemt daarom binnen de biologische systematiek en taxonomie een bijzondere plaats in. Hoewel hij loofbladeren vormt, wordt hij in de biologische systematiek vanwege zijn zaden ingedeeld bij de naaldbomen - de zogenaamde coniferen.
Een jonge Ginkgo boom is te herkennen aan zijn slanke, rechtop groeiende stam, waarvan zijtakken in onregelmatige afstanden naar buiten groeien. De algehele verschijning is piramidevormig, met een opgaande takkenstructuur. Oudere bomen, vanaf een leeftijd van ongeveer 25 jaar, groeien meer horizontaal en vormen vaak krachtige boomkruinen.
Takken en takjes lijken minder symmetrisch, omdat de toppen van langere takken kunnen uitgroeien tot nieuwe vertakkingen. Bij oude bomen komen vaak ook twee hoofdvertakkingen voor, die meestal verschillend ontwikkeld zijn. Soms vormt de Ginkgo Biloba ook secundaire stammen die uit het wortelstelsel groeien.
Ginkgobomen bereiken een hoogte van tot 40 m en een omtrek van tot 9 m. De stamdiameter bedraagt gewoonlijk tussen de 1 en 4 m. De bomen kenmerken zich bovendien door hun extreme levensduur: ze kunnen een leeftijd van meer dan 1000 jaar bereiken.
Ginkgobomen zijn windbestuivers, voor de voortplanting is daarom geen overdracht van pollen door insecten nodig. Er zijn mannelijke en vrouwelijke, zelden ook twee geslachtelijke planten. Gewoonlijk worden mannelijke en vrouwelijke planten om en om geplant om de bestuiving te vergemakkelijken.
De bladeren van de Ginkgo-boom zijn waaierachtig en in het midden gescheiden door een smalle inkeping, waar de naam Ginkgo Biloba vandaan komt – 'bilobus' betekent tweelobbig. Ze worden als enige delen van de plant gebruikt in farmaceutische bereidingen zoals capsules, theeën en tincturen. Hun verwerking tot geneesmiddelen heeft een zeer lange traditie in de klassieke Chinese geneeskunde.
Het oorspronkelijke verspreidingsgebied van de Ginkgo Biloba is Oost-Azië. Begin 18e eeuw kwam hij via handelsroutes uit Japan naar Europa, waar hij sindsdien als sierplant wordt gekweekt. Hij heeft ook een brede verspreiding gevonden in de VS en Zuid-Amerika. De oudste ginkgo-bomen vind je tegenwoordig in hun herkomstgebied China, waar enkele exemplaren tot wel 5000 jaar oud zijn.
Omdat de boomsoort zelf op zijn oorsprongsplaats sterk gecultiveerd voorkomt, is er onder botanici lange tijd gediscussieerd of natuurlijke populaties van de Ginkgo Biloba überhaupt nog aanwezig zijn. Deze vraag wordt inmiddels als beantwoord beschouwd: Door middel van DNA-analyses kon in het midden van de jaren 2000 worden aangetoond dat afzonderlijke Ginkgo Biloba-standplaatsen in het zuidwesten van China – voornamelijk in de provincie Chongqing – een significant hogere genetische variabiliteit vertonen dan standplaatsen in andere delen van het land, waar de boom al eeuwenlang als cultuurplant wordt gekweekt. Hoge genetische variabiliteit is in de biologie een marker voor natuurlijk voorkomen.
Naast de genetische zijn er ook ecologische en culturele aanwijzingen te vinden over natuurlijk voorkomende Ginkgo-voorraad. In Chongqing en in de aangrenzende provincie Guizhou zijn verschillende kleine voorraden van Ginkgo-bomen ontdekt, die ofwel als zelfstandige groepen binnen de omringende natuurlijke bossen of als resten van voormalige grotere populaties, die het contact met hun oorspronkelijke bos zijn kwijtgeraakt, kunnen worden beschouwd.
In de bevolking van de provincie Guizhou hebben de Ginkgo-aanplant en het verbruik van Ginkgo-zaden echter geen traditie. De teelt van Ginkgobomen begon daar pas rond 1980 en biedt dus geen verklaring voor de talloze, soms zeer grote bomen die in de regio te vinden zijn. Ook zijn er daar geen Ginkgobomen die in de buurt van tempels groeien, wat als een aanwijzing voor menselijke teelt wordt beschouwd.
Wilde Ginkgobomen tonen ook vanuit botanisch oogpunt enkele kenmerken die hen onderscheiden van gecultiveerde aanplantingen. Zo is binnen natuurlijk voorkomende populaties de geslachtsverhouding grotendeels in balans - er zijn ongeveer evenveel vrouwelijke als mannelijke planten aanwezig. Wilde Ginkgobomen groeien verspreid tussen andere gewassen, terwijl gecultiveerde planten meestal als geïsoleerde bestande aanwezig zijn.
En tenslotte hebben wilde Ginkgo's een andere groeivorm dan hun gekweekte soortgenoten: in tegenstelling tot deze hebben ze meestal maar één enkele stam en zeer weinig takken dicht bij de grond - een aanwijzing voor de directe groei uit een zaad.
In Oost-Azië worden de vruchten, bloemen en bladeren van de ginkgo boom al meer dan twee millennia gebruikt als voedsel en als geneesmiddel. Dit is ook een van de redenen waarom gekweekte populaties grotendeels uit vrouwelijke planten bestaan – alleen deze bevatten de ook wel als noten aangeduide eetbare zaden in hun vruchten. In Europa en de VS heeft de ginkgo noot zich als voedsel vanwege zijn onaangename geur daarentegen niet kunnen vestigen.
Vooral in Japan worden de noten vandaag de dag in verschillende gerechten gekookt of gegrild als snack bij een glas sake gegeten. Als geneesmiddel worden ze alleen nog in de Traditionele Chinese Geneeskunde gebruikt, maar niet in andere farmaceutische bereidingen. Het is aangetoond dat de inname van grote hoeveelheden, vanwege de aanwezige werkzame stof 4-Methoxypyridoxin, kan leiden tot vergiftigingsverschijnselen.
De term Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) omvat de historische Oost-Aziatische geneeskunde van de 1e eeuw voor Christus tot aan de huidige theorie en praktische toepassing. Tegenwoordig is het ook in grote delen van Europa en Noord-Amerika een populaire alternatieve behandelmethode. In de wetenschappelijke geneeskunde worden de meeste concepten en methoden van de TCM echter niet erkend vanwege onvoldoende of ontbrekende bewijs.
Tot deze concepten behoort naast acupunctuur, waarbij door middel van naaldprikken op bepaalde punten van het lichaam een genezende werking moet worden bereikt, en moxibustie – het verhitten van deze punten met hetzelfde doel – de zogenaamde Chinese kruidenmedicijntherapie. Een belangrijke rol spelen naast het gebruik van geneeskrachtige planten ook dieet en beweging, die in eigen therapiesystemen zijn samengevoegd.
In de Chinese geneeskunde, die de belangrijkste pijler van de TCM vormt, is het aandeel plantaardige werkstoffen zeer hoog. Traditioneel werden bijna alle onderdelen van de planten verwerkt, het vaakst tot zogenaamde decocties (afkooksel of waterextract). In de hedendaagse Chinese geneeskunde worden de werkstoffen afzonderlijk of in combinatie met andere ook aangeboden als capsules, granulaat of concentraten.
Recepturen die bestanddelen van Ginkgo Biloba bevatten, zijn gebruikt voor de behandeling van een breed scala aan kwalen: maag- en darmklachten, infecties en vergiftigingen, astmatische klachten en hoest behoren daar net zo goed bij als het gebruik van het middel voor bloedverdunning of bij menstruatieklachten. Tegenwoordig worden extracten van Ginkgo Biloba ook in de Traditionele Chinese Geneeskunde voornamelijk gebruikt voor de behandeling van stoornissen in de hersenfunctie en ter verbetering van het geheugen.
Werkstoffen van Ginkgo Biloba, die vandaag de dag in voedingssupplementen of geneesmiddelen worden aangetroffen, worden uitsluitend uit de bladeren van de ginkgo boom gewonnen. Hun belangrijkste bestanddelen zijn flavonoïden, diterpenlactonen (ginkgoliden), bilobalide, ginkgolsuren en ginkgotoxinen. Niet al deze ingrediënten hebben de gewenste effecten, waardoor de productie van preparaten uit Ginkgo Biloba-componenten doorgaans in meerdere aan- en afreikingsstappen plaatsvindt.
De belangrijkste werkstoffen van het Ginkgo-blad zijn de diterpenlactonen van de boom, die ook wel Ginkgoliden worden genoemd. Er zijn vijf verschillende Ginkgoliden bekend: A, B, C, J en M, waarvan vooral de Ginkgoliden A en B een effect op de remming van ontstekingsbevorderende boodschappers wordt toegeschreven.
De aanwezige flavonoïden zijn voor een groot deel kaempferol, quercetine en isorhamnetine. Kaempferol is een fyto-oestrogeen dat ook voorkomt in rode druiven, grapefruit en andere planten. Het wordt toegeschreven aan ontstekingsremmende en cardio- en neuroprotectieve effecten.
Quercetine komt in veel fruit- en groentesoorten voor, maar kan deels door de bereiding worden vernietigd. Het heeft een hoog antioxidant potentieel en werkt als een radicalenvanger. Verder remt het het enzym xanthine-oxidase, dat bijdraagt aan de ontwikkeling van jicht.
Isorhamnetin is een glycoside en een metaboliet van quercetine. Het heeft ook een antioxidatieve werking. Een antikankerwerking door het bevorderen van de apoptose van kankercellen wordt, net als bij andere metabolieten van flavonoïden, momenteel besproken.
De belangrijkste werking van flavonoïden, die als secundaire metabolieten van veel planten onder andere zorgen voor hun verschillende kleurstellingen, is hun functie als radicaalvangers in het menselijk lichaam. Als radicaalvangers of antioxidanten worden chemische verbindingen aangeduid die de mogelijkheid hebben om reactieve radicalen – dat zijn atomen of moleculen die door hun hoge reactiviteit schade kunnen aanrichten – te neutraliseren.
Een andere belangrijke werkstof is Bilobalide, dat ontstaat uit een vergelijkbaar biosyntheseproces als de ginkgoliden. Het heeft naast zijn antioxidatieve ook een vaatverwijdende werking, die wordt geïnitieerd door de afgifte van stikstofoxide.
De belangrijkste effecten van Ginkgo Biloba-preparaten zijn dus:
Vanwege de gedocumenteerde effecten worden preparaten die ingrediënten uit Ginkgo Biloba bevatten door de WHO geclassificeerd als antidementiva. Dit verwijst naar werkstoffen of medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van hersenfunctiestoornissen zoals concentratieproblemen, beperkingen in het denkvermogen of geheugenstoornissen.
Voedingssupplementen en geneesmiddelen die gebaseerd zijn op de werkzame stoffen van Ginkgo Biloba, zijn verkrijgbaar in verschillende toedieningsvormen. Veelvoorkomende toedieningsvormen zijn gedroogde, gemalen bladeren, waaruit extracten worden gemaakt, capsules, tabletten en thee. Bij de aangeboden producten zijn er grote verschillen in de aard en hoeveelheid van de aanwezige ingrediënten. Voor een veilige en effectieve toepassing van Ginkgo-producten is het echter essentieel dat werkzame stoffen en hoeveelheden precies bekend zijn.
De bladeren van de Ginkgo Biloba zijn de onderdelen van de plant die de hoogste concentratie aan werkstoffen bevatten. Ze vormen de basis voor alle preparaten die tegenwoordig als voedingssupplementen of geneesmiddelen op basis van Ginkgo worden aangeboden. De aanplant en teelt van de bomen, het oogsten van de bladeren en de daaropvolgende verwerking worden meestal op professionele Ginkgo-plantages uitgevoerd.
Door regelmatig snoeien groeien de planten sterker op bodemhoogte – dit vergemakkelijkt de oogst van de bladeren met speciale machines en zorgt voor aanzienlijk hogere opbrengsten dan bij ongecontroleerde groei. De oogsttijd is begin tot midden juli – op dat moment is het werkzame stofgehalte in de bladeren het hoogst. In enkele kleinere bedrijven worden de bladeren ook nog met de hand geoogst. De inspanning is daarbij aanzienlijk hoger en de producten zijn daardoor correspondingly duurder.
Na de oogst worden de bladeren op bijzonder zorgvuldige wijze gedroogd, zodat de werkzame stoffen zo volledig mogelijk behouden blijven. Vervolgens worden de bladeren onder strenge kwaliteitscontrole fijn gemalen en volgt het zogenaamde extractieproces. Het resultaat is de basis van alle erkende geneesmiddelen uit Ginkgo Biloba-bladeren: het Ginkgo-extract.
De verwerking van Ginkgo Biloba tot thee heeft in China ook een zeer lange traditie. Zowel de bladeren als de gemalen en gekookte zaden werden gebruikt. Voor de productie van Ginkgo Biloba-thee worden de gedroogde bladeren grof gesneden en verwerkt in theemengsels met een verschillende hoeveelheid Ginkgo. Ginkgo-thee wordt weliswaar – net als alle andere bereidingen van de plant – veel gezondheidsvoordelen toegeschreven, maar vaak kunnen deze beloftes niet door de producten worden waargemaakt.
Omdat thee en theebereidingen gewoonlijk als levensmiddelen worden geclassificeerd en fabrikanten van deze producten daarom absoluut geen gezondheidsclaims mogen maken, moeten beschrijvingen die een gezondheidsbevorderende werking van deze theeën suggereren met voorzichtigheid worden bekeken. Het is echter vanzelfsprekend niet tegen de regels om theebereidingen met ingrediënten van Ginkgo Biloba als genotsmiddel te consumeren.
Ginkgo biloba-houdende theeën laten zich qua smaak meestal iets bitterder zien. Om deze reden worden ze graag aangeboden in mengsels met zoete en fruitige plantaardige ingrediënten of kunnen ze met andere theeën worden gecombineerd. Zoeten met honing of suiker is ook een optie om de licht bittere smaak te neutraliseren.
Vooral bij zelfbereide Ginkgo-thee uit ongecontroleerde bronnen of bij het consumeren van zeer grote hoeveelheden is voorzichtigheid geboden: Deze bevatten vaak hoge hoeveelheden van de eigenlijk ongewenste ginkgolsuren, evenals looistoffen en methylpyridoxine (MPD), die bij de productie van extracten worden geëxtraheerd.
Ginkgolsuren zijn lipofiele stoffen en daardoor van nature slecht oplosbaar in water. Na een lange trektijd en vermoedelijk in combinatie met andere stoffen, zullen deze echter in grote mate in de theemix overgaan - in ieder geval zijn hoge hoeveelheden aangetoond in infusies. Uit de geneesmiddelenbeoordeling is bekend dat een hoog percentage aan Ginkgolsuren schadelijke effecten op de gezondheid kan hebben.
Het Federaal Instituut voor Risicobeoordeling komt tot de conclusie dat de gegevens over de toxiciteit van thee-extracten met Ginkgo biloba-componenten niet voldoende zijn om een veilige beoordeling te kunnen geven. Daarom zouden theeën en theemengsels die Ginkgo Biloba bevatten, niet in overmatige hoeveelheden en niet voor therapeutische doeleinden genuttigd moeten worden.
Ginkgo Biloba-extracten bevatten de actieve werkstoffen die aanwezig zijn in geneesmiddelen en voedingssupplementen met de naam Ginkgo Biloba.
Om een Ginkgo-extract dat door aceton-water-extractie is geproduceerd, te laten voldoen aan de bepalingen van de Europese Farmacopee en de Duitse Geneesmiddelenwet, moet het de volgende werkzame stofprofiel hebben:
Een zogenaamde Ginkgo-standaardextract, dat de officiële benaming EGb 761 draagt, bevat gemiddeld 24 % flavonglycosiden (voornamelijk quercetine, kaempferol en isorhamnetine) en 6 % terpenlactonen (waarvan 2,8–3,4 % ginkgoliden A, B en C en 2,6–3,2 % bilobalide).
Extracten die volgens deze gestandaardiseerde richtlijnen zijn vervaardigd, kunnen als gezondheidsveilig worden geclassificeerd, mits de betreffende aanbevelingen voor dosering worden nageleefd.
Om een optimaal werkstofprofiel te bereiken, worden Ginkgo Biloba-extracten al tijdens de productie ontdaan van ongewenste ingrediënten en verrijkt met de flavonglycosiden en terpenlactonen die verantwoordelijk zijn voor de positieve effecten. Extracten zijn verkrijgbaar van veel verschillende fabrikanten.
Ginkgo biloba-capsules bevatten ook de werkzame stoffen van het extract. Hun voordeel is dat ze in tegenstelling tot het droge extract gemakkelijker te doseren zijn. Bovendien biedt de capsule een zekere bescherming van de ingrediënten en maakt het een vertraagde afgifte van de werkzame stoffen mogelijk.
Gewoonlijk zijn Ginkgo Biloba-capsules verkrijgbaar met een werkzame stofpercentage van 100 mg.
De meest voorkomende vorm van toediening van Ginkgo Biloba als kant-en-klaar geneesmiddel voor therapeutische of preventieve doeleinden is naast de capsule de tablet. Tabletten hebben het voordeel van een goede doseerbaarheid, omdat ze in veel verschillende hoeveelheden beschikbaar zijn. Ginkgo Biloba-tabletten bevatten in de gebruikelijke bereidingen tussen de 40 en 500 mg werkzame stof.
Er zijn tal van andere producten op de markt die werkstoffen van Ginkgo Biloba bevatten en adverteren met een medicinale werking. Voorbeelden zijn crèmes en zalven die een doorbloeding bevorderende werking beloven, shampoos, etherische oliën en druppels als extract of homeopathische tinctuur. Voor de meeste van deze preparaten bestaan echter geen wetenschappelijk onderbouwde bewijsstukken voor de werking. Ze zouden daarom niet zonder meer voor behandelingsdoeleinden moeten worden gebruikt.
Generieke doseringsaanbevelingen bestaan niet, omdat een effectieve dosis altijd afhankelijk is van het doel van inname, de aard van de aandoening en enkele individuele factoren. Aanbevelingen van de Commissie E van het Federaal Instituut voor Geneesmiddelen en Medische Hulpmiddelen zijn echter beschikbaar voor heel specifieke indicaties en alleen voor het droge extract, geëxtraheerd met aceton-water. De Commissie E is een onafhankelijke en zelfstandige wetenschappelijke toelatingsautoriteit die verantwoordelijk is voor de beoordeling van plantaardige geneesmiddelen.
De toepassingsgebieden waarvoor aanbevelingen beschikbaar zijn, zijn de volgende:
Onder de noemer dementie worden verschillende neurologische en psychiatrische ziektebeelden samengevoegd, die aanvankelijk gekenmerkt worden door het geleidelijke verlies van cognitieve vaardigheden. In een later stadium van de ziekte treden veranderingen in de persoonlijkheid op, verlies van dagelijkse vaardigheden en sterke beperkingen in de motoriek, het geheugen en de verbale uitdrukkingsvaardigheid.
De oorzaken voor het ontstaan van een dementieziekte zijn slechts bij enkele vormen van de ziekte duidelijk, voor andere ontbreken nog eenduidige resultaten. Behandelingsopties zijn afhankelijk van de oorzaak en de voortgang van de ziekte. In sommige gevallen - vooral aan het begin van de ziekte - zijn de symptomen van de hersenfunctiestoornis ten minste gedeeltelijk reversibel of kan de verdere ontwikkeling worden vertraagd.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire dementieën. Bij de eerste zijn de symptomen van de ziekte altijd veroorzaakt door veranderingen in de hersenen en worden ze als niet omkeerbaar beschouwd. Secundaire dementieën, die bijvoorbeeld ontstaan door verwondingen of alcoholmisbruik, zijn gedeeltelijk omkeerbaar.
De WHO classificeert dementie als organische psychische stoornissen en deelt ze als volgt in:
Het is echter omstreden of elke hersenorganisch veroorzaakte prestatiestoornis al als dementie geclassificeerd zou moeten worden. Klassieke symptomen zoals geheugen- en denkstoornissen maken deel uit van het normale verouderingsproces en hoeven daarom niet per se als pathologisch te worden gedefinieerd. Een hoge leeftijd is echter de grootste risicofactor voor de ontwikkeling van dementieziekten.
De meest voorkomende vorm van dementie is de zogenaamde Alzheimer-dementie, waar meer dan 60% van de betrokkenen aan lijdt. Het is een primaire dementie die naast de reeds beschreven symptomen wordt gekenmerkt door gedragsafwijkingen en verschillende neuropsychiatrische symptomen. De Alzheimer-dementie kenmerkt zich vooral door microscopisch waarneembare afzettingen (zogenaamde plaques) in de hersenen.
Andere factoren die het ontstaan van dementie bevorderen zijn obesitas, cardiovasculaire aandoeningen, diabetes mellitus, depressies, nierinsufficiëntie en roken. Veel van deze aandoeningen staan in verband met stofwisselingsprocessen die leiden tot schade aan bloedvaten, zenuwcellen en hersencellen. Het gevolg is een verminderde doorbloeding van de hersenen, die mede verantwoordelijk is voor de beschreven typische symptomen van dementie.
Er zijn gegevens uit verschillende klinische studies over de werking van geneesmiddelen met de werkstoffen van Ginkgo Biloba-extract bij dementieziekten. Ze komen niet tot een eenduidig resultaat. Samenvattend kan echter worden gezegd dat gestandaardiseerde Ginkgo biloba-preparaten door hun vermogen om zuurstofradicalen te vangen en de doorbloeding te bevorderen, ten minste enkele risicofactoren voor dementieziekten kunnen minimaliseren.
Een meta-analyse uit 2015 kwam in ieder geval tot de conclusie dat er door de preventieve toediening van Ginkgo Biloba-extract in vergelijking met de placebogroep geen ongewenste bijwerkingen optreden. Bij de behandeling van Alzheimer-patiënten bleek dat een vroege toediening van Ginkgo Biloba-extract in combinatie met een cholinesterase-remmer en memantine de symptomen van dementie kan verminderen en ziekenhuisopnames kan vertragen.
Van arteriële doorbloedingstoornissen spreekt men wanneer de bloedstroom in een of meerdere arteriën van het lichaam om verschillende redenen is beperkt. Het bloed komt dan niet meer in het te bevoorraden lichaamsgebied, wat in de bevoorradingsgebieden van de aangetaste arterie tot verschillende symptomen leidt. Oorzaken van doorbloedingstoornissen zijn vaak vaatobstructies, die worden veroorzaakt door arteriosclerose.
Vaatvernauwingen komen bijvoorbeeld voor bij de perifere arteriële vaataandoening (pAVK) en bij de coronaire hartziekte (KHK). Bij de pAVK zijn meestal de bloedvaten van het been, maar soms ook van de armen, vernauwd en sluiten ze zich volledig af naarmate de ziekte vordert. Men gaat ervan uit dat ongeveer 10% van de bevolking vanaf 50 jaar oud door een pAVK wordt getroffen.
In het beginstadium verloopt de ziekte vaak symptoomloos en wordt alleen door toeval ontdekt - een aanwijzing voor een pAVK kan bijvoorbeeld een ontbrekende voetpuls zijn. Mannen zijn ongeveer vier keer vaker getroffen dan vrouwen. Aangezien betrokkenen in een later stadium van de ziekte pijn ervaren bij langere wandelafstanden en daarom vaker moeten stoppen, wordt de ziekte ook wel 'etalageziekte' genoemd.
Bij de coronaire hartziekte gaat het om atherosclerotische vernauwingen die de kransslagaders vernauwen. Door de coronairstenose ontstaan er doorbloedingstoornissen van de hartspier, die ofwel 'stom' verlopen of zich kunnen uiten in angina pectoris. De aanvallen van pijn die kenmerkend zijn voor angina pectoris ontstaan door een onvoldoende doorbloeding van het hart.
Ook de hersenen kunnen worden aangetast door een arteriële doorbloedingstoornis: men spreekt dan van een cerebrale arteriënsclerose. Door de verminderde doorbloeding van de hersenen kunnen er een aantal reversibele of irreversibele gevolgschade optreden: voortschrijdende cognitieve deficiënties, duizeligheid, neurologische uitval en beroertes (ischemische insulten) komen het vaakst voor.
De belangrijkste risicofactoren voor arteriële doorbloedingstoornissen zijn roken, hoge bloeddruk en stofwisselingsziekten zoals diabetes mellitus, verhoogde bloedvetwaarden (hyperlipidemie), obesitas en het metabool syndroom.
Voor de preventie en therapie van arteriële obstructieve aandoeningen en enkele andere indicaties uit het spectrum van doorbloedingstoornissen zijn Ginkgo Biloba-extracten goedgekeurd. Het werkingsmechanisme van Ginkgo Biloba is bij deze indicaties gebaseerd op de bevordering van de doorbloeding door de afgifte van stikstofmonoxide (NO). De daarvoor verantwoordelijke werkzame stoffen zijn Bilobalide en Quercetine.
Stikstofoxide heeft een vaatverwijdende werking – dat betekent dat het zorgt voor de verwijding van de bloedvaten en daardoor voor een betere bloedstroom. De in de Ginkgo-extracten aanwezige flavonoïden zorgen bovendien voor de neutralisatie van vrije radicalen, die vaatbeschadigingen kunnen veroorzaken.
Schwindel (medisch vakterm: Vertigo) is geen eigen ziekte, maar een symptoom dat bij een verscheidenheid aan aandoeningen kan optreden. Het is gekarakteriseerd door een verstoring van het evenwichtsgevoel, die het gevoel geeft dat de omgeving draait of wiebelt. Soms gaat dit gevoel ook gepaard met misselijkheid of braken.
Oorzaak van duizeligheid zijn tegenstrijdige informatie die de zintuigen naar de hersenen sturen. Deze informatie kan visueel van aard zijn, via het evenwichtsorgaan in het oor worden doorgegeven of door sensoren in spieren, pezen en gewrichten – zogenaamde proprioceptoren of positie-sensoren – worden overgebracht.
Het brein probeert vervolgens deze tegenstrijdige informatie te verwerken en in balans te brengen. Door deze foutieve interpretatie blijven normale aanpassingen van de houding aan de omgeving uit en ontstaan er ineffectieve pogingen om in balans te blijven – door deze tegenbeweging ontstaat duizeligheid.
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor duizeligheid. Vaak zijn ze onschuldig – mensen die lijden aan een lage bloeddruk hebben bijvoorbeeld vaak last van duizeligheid. Vaak en minder onschuldig is echter duizeligheid die wordt veroorzaakt door doorbloedingstoornissen van de hersenen. Andere mogelijke triggers zijn vergiftigingen, trauma's, gezichtsstoornissen, hartritmestoornissen, arteriële hoge bloeddruk of spanningen in het gebied van de halswervelkolom.
Dizziness kan zich op verschillende manieren uiten: men onderscheidt naar soort symptomen de systematische duizeligheid (draaiduizeligheid, zwijgduizeligheid) en de onsystematische duizeligheid (looponzekerheid). Duizeligheid in combinatie met duizeligheid komt vooral voor op latere leeftijd. Voor een effectieve behandeling moet altijd eerst de oorzaak van de duizeligheid worden vastgesteld en de onderliggende aandoening worden behandeld.
Bij vaatziekten en een daaruit voortvloeiende verminderde doorbloeding van de hersenen, kan een aanvullende behandeling met ginkgo-extract een mogelijke therapieoptie zijn. In een review van verschillende gerandomiseerde, placebogecontroleerde dubbelblinde studies werden positieve effecten bevestigd. Er is daarmee overtuigend bewijs voor de effectiviteit van deze preparaten.
Op welke werkmechanismen de afname van de duizeligheidssymptomen door de toediening van gestandaardiseerd Ginkgo Biloba-extract is gebaseerd, is niet definitief vastgesteld. De aangetoonde doorbloeding bevorderende effecten van Ginkgo Biloba, zijn eigenschap als radicalenvanger en de cognitief activerende effecten zullen hierbij een rol spelen.
Tinnitus verwijst naar aanhoudende of regelmatig terugkerende, onaangename oorgeluiden die ontstaan zonder externe geluidsbron. Er wordt onderscheid gemaakt tussen objectieve tinnitus, die ook hoor- of meetbaar is voor onderzoekers, en subjectieve tinnitus, die uitsluitend door de betrokkenen kan worden gehoord.
Objectieve tinnitus heeft vaak stromingsgeluiden van de arteriën van het binnenoor, vaatchirurgische afwijkingen of spanningen van de spieren van het middenoor als basis en wordt het meest waargenomen als een tikken. Subjectieve tinnitus daarentegen wordt het vaakst veroorzaakt door geluidsbelasting (duurzaam lawaai, knaltrauma). Andere mogelijke oorzaken zijn aandoeningen van het binnenoor, middenoorontstekingen, spierverspanningen in het gebied van de halswervelkolom en schade aan het gehoor door medicijnen.
Een verdere indeling kan worden gemaakt op basis van de duur van de geluiden. Bij geluiden die tot drie maanden aanhouden, spreekt men van een acute oorsuizingen, terwijl langdurige geluiden worden aangeduid als chronische tinnitus. Vooral bij de chronische vorm van tinnitus kan de lijdensdruk voor de betrokkenen aanzienlijk zijn.
De geluiden worden door de meeste patiënten als extreem storend en belastend ervaren. Hoe hoog de belasting is, hangt naast de duur ook af van de aard en intensiteit van de geluiden. Ze worden individueel zeer verschillend waargenomen en bijvoorbeeld beschreven als piepen, brommen, rinkelen, ruisen, knakken of sissen.
Voor de behandeling van tinnitus zijn helaas maar weinig effectieve medicamenteuze opties beschikbaar. Om deze reden wordt aan mensen die lijden aan een chronische vorm van de aandoening vaak aangeraden om zich aan de ongewenste geluiden te wennen met behulp van desensibilisatie, habituatie of cognitieve gedragstherapie.
De acute vorm van tinnitus wordt daarentegen onder andere behandeld met doorbloeding bevorderende middelen. Ze heeft ook in het algemeen een betere kans om spontaan te genezen of zich ten minste te verbeteren. Ginkgo biloba-preparaten, die voldoen aan de voorschriften voor geneesmiddelen, bevorderen bewezen de doorbloeding en worden daarom in de alternatieve geneeskunde ook gebruikt voor de behandeling van tinnitus.
De wetenschappelijke evidentie voor deze behandelingsoptie is echter niet voldoende om een definitieve uitspraak te doen over de effectiviteit van een tinnitusbehandeling met preparaten van Ginkgo Biloba. Een uitgebreide analyse van bestaand datamateriaal en studies over dit onderwerp bracht tegenstrijdige resultaten en is daarom niet geschikt voor een algemene aanbeveling.
Patiënten bij wie tinnitus voor het eerst optrad, profiteerden in ieder geval niet van de inname van Ginkgo Biloba. Een iets gunstiger resultaat was er in de groep van getroffen personen die daarnaast leden aan dementie of de ziekte van Alzheimer: Bij hen was er een lichte, maar statistisch significante reductie van de tinnitus-symptomatiek.
Hoofdpijn en migraine behoren tot de meest voorkomende klachten van het zenuwstelsel. Bijna iedereen is er wel eens door getroffen. Hoewel kortdurende, snel weer afnemende hoofdpijnaanvallen op het eerste gezicht banaal lijken, kan de aandoening leiden tot een aanzienlijke vermindering van de levenskwaliteit. Dit geldt vooral wanneer de aanvallen chronisch worden of de pijnintensiteit bijzonder hoog is.
Hoofdpijn verschilt in intensiteit, de aard van het optreden en de kwaliteit van de pijn. In wezen kunnen ze worden onderverdeeld in migraine, spanningshoofdpijn en clusterhoofdpijn. Een verdere onderverdeling vindt plaats in primaire en secundaire hoofdpijn: terwijl bij de eerste de pijn zelf de ziekte definieert en de oorzaak onduidelijk is, is secundaire hoofdpijn altijd een bijverschijnsel van een andere ziekte.
Als oorzaak van secundaire hoofdpijn komen veel verschillende gebeurtenissen in aanmerking. Neurologische, interne en KNO-oorzaken, trauma's, vergiftigingen door medicijnen of voedsel, maar ook psychogene factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van de pijn.
Onder bijzonder hoge druk staan patiënten die door migraine worden getroffen. Migraine wordt gekenmerkt door aanvallen van zeer intense, vaak pulserende hoofdpijn die tot drie dagen kunnen aanhouden, en leidt door de onaangename bijverschijnselen tot een sterk ziek gevoel. Misselijkheid, braken en een sterk verhoogde gevoeligheid voor licht en geluid zijn de meest voorkomende daarvan.
De klassieke vorm van migraine wordt vaak vergezeld door een zogenaamde 'aura'. Dit verwijst naar neurologische tekortkomingen die meestal maar kort duren en na het einde van de aanval weer volledig verdwijnen. Ze kunnen zich voordoen in de vorm van gezichtsveldverliezen, gevolgd door lichtflitsen. Er wordt vermoed dat een bloedsomloopstoornis in een van de hoofdaderen van de hersenen, de arteria cerebri posterior, verantwoordelijk is voor deze symptomen.
De behandeling van migraine gebeurt voornamelijk met pijnstillers. Bij zeer ernstige vormen zijn er ook speciale medicijnen – zogenaamde triptanen – beschikbaar, die leiden tot een vernauwing van de bloedvaten in de hersenen en ontstekingen remmen. Voor de profylaxe van aanvallen worden vooral bètablokkers, calciumantagonisten en diverse antiepileptica gebruikt.
Geneesmiddelen met de werkstoffen van Ginkgo biloba worden ook gebruikt ter preventie en therapie van hoofdpijnaanvallen. Meerdere klinische studies bevestigen de effectiviteit ter preventie van migraineaanvallen en als therapeutische maatregel tijdens de acute aanval. Echter, verdere onderzoeken met een groter aantal deelnemers zijn nodig om deze resultaten voldoende te onderbouwen.
Een depressie is een ernstige psychische aandoening, waarvan de belangrijkste kenmerken een sombere stemming, apathie, en gebrek aan interesse en vreugde zijn. Het is niet te verwarren met de normale gemoedstoestand van verdriet, maar wordt eerder gekenmerkt door een algemeen 'gevoel van gevoelloosheid'.
Klinisch manifeste depressies verdwijnen in tegenstelling tot depressieve stemmingen niet vanzelf, maar zijn altijd behandelbaar. Ze vertonen zeer complexe ziektebeelden met een verscheidenheid aan symptomen. Naast lichte depressieve episodes kunnen matige tot ernstige depressieve symptomen met of zonder psychotische component optreden.
Of Ginkgo Biloba een bijdrage kan leveren aan de verbetering van de symptomen bij depressieve patiënten, ter aanvulling op een adequate medicamenteuze en psychotherapeutische behandeling, is nog niet voldoende duidelijk. De effectiviteit van Ginkgo Biloba op aandoeningen uit het neuropsychiatrische spectrum is de afgelopen jaren echter intensiever onderzocht. Daarbij bleek dat niet alle patiëntengroepen in gelijke mate lijken te profiteren.
Een verbetering van de depressieve symptomen werd vooral vastgesteld bij oudere patiënten die daarnaast ook last hadden van lichte cognitieve stoornissen. Of de inname van Ginkgo Biloba een positieve invloed heeft op de stemming en symptomen van jongere patiënten met klassieke depressies of de seizoensgebonden variant, de winterdepressie, is daarentegen niet voldoende aangetoond.
Een positieve werking van de ingrediënten van Ginkgo Biloba op ontstekingsziekten van de luchtwegen, zoals astma bronchiale, wordt steeds weer beweerd. Er zijn echter geen voldoende aanwijzingen voor een werkzaamheid te vinden, aangezien de klinische studies hierover niet voldoende zijn.
Tijdens erectiestoornissen (vaktaal: erectiele disfunctie) vertonen jongere betrokkenen vaak een psychische component en zijn ze doorgaans slechts tijdelijk van aard, terwijl bij oudere mannen vaker organische oorzaken worden aangetroffen. Risicofactoren zijn naast roken vooral een verhoogde bloeddruk, een langdurige of onvoldoende goed ingestelde diabetesziekte en verhoogde bloedvetwaarden.
Langdurige gevolgen van deze aandoeningen zijn arteriële of veneuze doorbloedingstoornissen, die op hun beurt een onvoldoende bloedtoevoer of een te hoge bloedafvoer uit de zwellichamen kunnen veroorzaken. Andere mogelijke organische oorzaken zijn meestal van neurologische of hormonale aard. Ook sommige medicijnen, vooral psychofarmaca, komen als trigger voor potentieproblemen in aanmerking.
Als doorbloedingstoornissen de oorzaak zijn van erectiele disfunctie, lijkt een behandeling met Ginkgo Biloba-preparaten voor de hand liggend, aangezien de bevordering van de doorbloeding voor deze preparaten wetenschappelijk is aangetoond. Voldoende bewijs voor deze werking is echter niet aanwezig. De weinige klinische studies die over deze kwestie zijn uitgevoerd, onderzochten voornamelijk de erectiele disfunctie die het gevolg is van het gebruik van psychofarmaca en tonen geen statistisch significante verbanden aan.
Geneesmiddelbereidingen en voedingssupplementen die werkstoffen van Ginkgo Biloba bevatten, kunnen in verschillende mate interageren met andere stoffen. Sommige werkstoffen mogen daarom absoluut niet gelijktijdig met Ginkgo Biloba worden ingenomen, terwijl bij andere bijzondere voorzichtigheid geboden is. Bij twijfel moet altijd medisch advies worden ingewonnen.
Sterke wisselwerkingen – niet samen met Ginkgo Biloba ingenomen moeten worden: alle anticoagulantia en alle medicijnen die ook de bloedstolling remmen, zoals Aspirine, Ibuprofen, Diclofenac.
Mittlere wisselwerking – de gezamenlijke inname met Ginkgo Biloba moet alleen met bijzondere voorzichtigheid gebeuren: bepaalde antidepressiva, medicijnen voor de behandeling van diabetes, antikonvulsiva.
De kans op een overdosis van Ginkgo Biloba is normaal gesproken niet aanwezig, zolang er alleen gecontroleerde, gestandaardiseerde producten worden ingenomen en de doseringsvoorschriften worden nageleefd. Voorzichtigheid is geboden bij het consumeren van onbehandelde plantendelen, die onbekende hoeveelheden ginkgotoxinen kunnen bevatten.
Bij de inname van Ginkgo Biloba-preparaten uit gecontroleerde teelt en gestandaardiseerde verwerking treden bijwerkingen slechts zeer zelden op. Als er een intolerantie bestaat tegen een of meer van de werkzame stoffen van Ginkgo Biloba, kunnen er allergische reacties optreden. Theeën en theemengsels waarvan het werkzame bestanddeel niet bekend is, kunnen door de aanwezige ginkgolsuren tot bijwerkingen leiden.
Mogelijke bijwerkingen die ook bij inname van aanbevolen hoeveelheden kunnen optreden, zijn maag-darmklachten zoals winderigheid, krampen en brandend maagzuur. Hoofdpijn, duizeligheid en algemeen onwel voelen zijn ook beschreven.
Een zeldzame, maar potentieel gevaarlijke bijwerking wordt veroorzaakt door het zogenaamde ginkgotoxine. Dit komt voornamelijk voor in de zaden van de plant en in veel kleinere hoeveelheden in de bladeren. Het is een antivitamine die in zijn chemische structuur lijkt op vitamine B6.
Vergiftigingen met ginkgotoxinen zijn zeldzaam en zijn slechts in enkele gevallen beschreven. Betrokkenen waren vooral kinderen die ginkgobonen hebben ingenomen. Ze kunnen leiden tot krampen, epileptische aanvallen en bewusteloosheid.
Tijdens de zwangerschap is Ginkgo Biloba vanwege een gebrek aan gegevens over de veilige toepassing contra-indicated.
Aanbevolen producten